Standbeelden die racistisch zouden zijn, sneuvelen in Engeland, Amerika en België. Als dit overslaat naar Arnhem, welk beeld zou dan het eerst de Rijn in gaan? Lastig… Van Heutsz misschien?
De PVV in Arnhem maakt zich zorgen. In Engeland hebben demonstranten een standbeeld van een slavenhandelaar in de plomp gegooid. En bij een Arnhemse coffeeshop heeft de eigenaar na kritiek een beeld van een zwarte butler geel geverfd.
Waar is de partij bang voor? De ‘beeldenstorm’ zou wel eens naar Arnhem kunnen overslaan, vreest fractievoorzitter Coen Verheij volgens de site van Omroep Gelderland. Als in Groot-Brittannië zelfs oorlogspremier Winston Churchill niet heilig is, wie laten ze dan wel met rust? Het antwoord is simpel: mensen die zuiverder op de graat zijn als het gaat om racisme. En zonder iets af te willen doen aan zijn sterke beleid tijdens de Tweede Wereldoorlog: Churchill had op zijn zachtst gezegd aparte ideeën over rassen.
Koningen
Welke kunstwerken in Arnhem zouden het slachtoffer kunnen worden van anti-racisten? Er zijn in de stad beelden van koningen Willem II en Willem III te vinden. Maar die hebben zich in de Nederlandse koloniën beduidend minder misdragen dan hun Belgische collega Leopold II in Congo. Onder het koningschap van Willem III is de slavernij in Suriname zelfs afgeschaft.
Wie meer verdacht is, is de militair Jo van Heutsz, van wie een borstbeeld is te zien. Deze ijzervreter voerde in de 19e eeuw keihard oorlog in het toenmalige Nederlands-Indië. Vooral de weerbarstige regio Atjeh op het eiland Sumatra moest het ontgelden. Hele dorpen, soms met vrouwen, kinderen en al, waren de klos.
Man met meer kanten
Van Heutsz was niet bepaald een pacifist en zeker ook niet tegen imperialisme. Toch had hij ook een andere kant. Hij heeft zich fel uitgesproken tegen andere militairen die zich laatdunkend over de ‘inlanders’ uitspraken. Toen hij later Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië werd, heeft hij onder meer voor onderwijs voor de inwoners gezorgd.
Hij nam Indische mensen in elk geval serieus en dat kun je niet van elke 19e-eeuwer zeggen. Van Heutsz vond dat de lokale bevolking moest meeprofiteren van de Indische olievoorraden en heeft zelfs opdracht gegeven om moskeeën te herbouwen in Atjeh! Maar of de PVV met dat laatste zo blij is…
Gissen
Wat voor standbeelden heb je nog meer in Arnhem? We vinden een luchtvaartpionier als Clement van Maasdijk, Hendrik Lorentz de wetenschapper en Karel van Gelre die actief was in de politiek rond 1500. Hoe hebben die ‘historische helden’ over Black Lives Matter gedacht? Daar kunnen we alleen maar naar gissen. Ze handelden in elk geval niet in slaven en waren ook niet fout in de oorlog.
Verder zijn er nog religieuze beelden zoals de fraaie klassieke goden van Ignatius van Logteren en afbeeldingen van dieren, zoals het hert van François Pompon. En natuurlijk stellen heel veel kunstwerken niet per se een concreet persoon voor, hooguit een van de vele Gele Rijders. Al met al staan er in de stad behoorlijk politiek-correcte standbeelden en kan ik me niet voorstellen dat een Antifa er één zou willen neerhalen.
Lichter
Goed, wie per se wil kan altijd wel een argument verzinnen waarom een beeld racistisch is. Zo hebben onverlaten deze week een Limburgse verzetsman in de Brilsmurf veranderd. Dat kan natuurlijk echt niet. Van alle werken in Arnhem loopt het borstbeeld van Van Heutsz misschien wel het grootste gevaar. Maar die staat een flink eind van de Rijn. Wie zal de moeite nemen om dat loodzware ding helemaal naar de rivier te slepen? Ik kan lichtere manieren bedenken om een statement te maken. Hoewel het kunstwerk ooit van Sumatra naar Arnhem is verplaatst…
Verheij kan met zijn PVV gerust zijn. Echte symbolen van racisme op een sokkel zijn met een lampje te zoeken in Arnhem. Volgens hem zouden oorlogsmonumenten als zodanig kunnen worden opgevat. Ik zie niet hoe en ik ben wat betreft het culturele erfgoed in Arnhem banger voor projectontwikkelaars en bestuurders die het maar in de weg vinden staan. Maar fijn dat de partij het opneemt voor de beeldende kunst; dat is kennelijk toch méér dan alleen maar een linkse hobby.
Edit: Op verzoek van PVV Arnhem is de zin “Law-and-orderpartij PVV die het voor een wiettent opneemt… De wonderen zijn de wereld nog niet uit!” geschrapt uit bovenstaand artikel. Onjuist is volgens fractievoorzitter Verheij de stelling dat de PVV de lokale coffeeshophouder steunt.
Is eigenaar van ArnhemsErfgoed.nl
- Verdringen grote grazers de honden uit de uiterwaarden? - 18 juni 2020
- Racistische beelden in Arnhem met een lampje te zoeken - 12 juni 2020
- Onderaardse gangen onder Arnhem: broodje aap? - 10 juni 2020
